ازدواج یک تصمیم مهم در زندگی هر انسانی است که به طرق و اشکال مختلف صورت می گیرد. ازدواج فامیلی یکی از اشکال ازدواج است که برخی از خانواده ها تاکید زیادی روی این مسئله دارند که ازدواج فامیلی باید صورت بگیرد.

یکی از  ملاک هایی که برای ازدواج در نظر گرفته شده است و روانشناسان تاکید زیادی بر روی آن می کنند، شباهت های فرهنگی و کم بودن فاصله طبقاتی بین زوجین است و زمانی که دو فرد از دو فرهنگ مختلف تصمیم به ازدواج با یکدیگر می گیرند، این نگرانی وجود دارد که اختلاف فرهنگی و عدم آشنایی با فرهنگ های یکدیگر، باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی بین آن ها شود. در مقابل چنین ازدواجی، یعنی ازدواج با فرد غریبه و فرد متفاوت با فرهنگ خانودگی، ازدواج فامیلی وجود دارد.

خانواده ها و ازدواج فامیلی

ازدواج فامیلی ازدواجی است که زوجین جد یا نیای مشترک با یکدیگر داشته باشند. ازدواج دختر عمو- پسر عمو، دختر خاله – پسرخاله، دختر دایی – پسر عمه، پسر دایی – دختر عمه، از این دست از ازدواج ها هستند.

پیشنهاد مشاور:مدت زمان آشنایی قبل ازدواج

البته ازدواج فامیلی فقط محدود به این موارد نمی شود و اشکال مختلف دارد و همانطور که ذکر شد وجود جد یا نیای مشترک است که ازدواج فامیلی را نشان می دهد.

 در ازدواج فامیلی به این دلیل که نگرانی در مورد اختلاف فرهنگی وجود ندارد، ممکن است اینطور تصور شود که این نوع ازدواج، می تواند یک ازدواج موفق و تمام عیار باشد. 

همچنین افرادی که تاکید زیادی بر ازدواج فامیلی دارند، می گویند که ما ترجیح می دهیم با خانواده و فردی وصلت کنیم که به اندازه کافی نسبت به او شناخت داریم و همین امر می تواند باعث مقاومت شدید فرد نسبت به وصلت با غریبه ها باشد. 

طبیعی است که گاهی اوقات خانواده هایی با این تفکر، با ازدواج فرزندشان با افراد غریبه مخالفت می کنند و اگر دختر یا پسرشان قصد داشته باشند با فردی غریبه ازدواج کنند، بدون بررسی شرایط و ارائه دلایل منطقی، با فرزندانشان مخالفت می کنند و حاضر به چنین وصلتی نمی شوند و حتی در صورت رضایت با اکراه به این نوع ازدواج راضی می شوند.

ازدواج فامیلی

در مقابل برخی دیگر هستند که به این نوع ازدواج (ازدواج فامیلی)، دید کاملا منفی دارند و معتقدند که ازدواج فامیلی می تواند تبعات جبران ناپذیری از جمله اختلالات ژنتیک و معلولیت فرزندان و همچنین ایجاد مشکل و تفرقه بین فامیل را در پی داشته باشد. در این صورت است که اگر در خانواده ای با دختر عمو و پسر عمویی یا دختر دایی و پسر عمه ای به یکدیگر علاقه مند شوند، ممکن است با مخالفت شدید خانواده شان مواجه شوند و برای ازدواج با هم راه سختی را پیش رو داشته باشند.

اما سوال اینجاست که دیدگاه و تفکر کدامیک درست است؟

آیا ازدواج فامیلی سراسر مزیت است یا اینکه حقیقتا معایب جبران ناپذیری دارد؟

آیا در ایران نیز بهتر است که مانند برخی از جوامع از جمله تاجیکستان به طور کل، ازدواج فامیلی را منع کنند یا طبق رسوم افراد بختیاری، این ازدواج را بیشتر مرسوم کنند و به این جمله که عقد پسرعمو – دختر عمو را در آسمان ها بسته اند اعتماد کنند؟ به راستی کدامیک بهتر است؟

پیشنهاد مشاور: 11 عامل کلیدی در انتخاب همسر چیست ؟

طبیعتا داشتن دیدگاه سیاه و سفید در هیچ موردی درست نیست. اینکه ما مطلقا یک چیز را سیاه ببینیم و آن را کاملا بد بدانیم یا یک چیز را کاملا خوب و بدون عیب بدانیم، می تواند منجر به دیدگاه متعصبانه و به دور از منطق در ما شود.

مانند دیگر موارد، ازدواج فامیلی نیز مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد و اگر با مزیت ها و معایب آن آشنا باشیم و آگاهانه رفتار کنیم می توانیم به درستی در اینباره تصمیم گیری کنیم.

مزایای ازدواج فامیلی

  • تناسب میان خانواده ها

یکی از مهمترین مزایای ازدواج فامیلی تناسب میان خانواده ها است. تناسب در فرهنگ، رسومات خانوادگی و احتمالا تناسب در طبقه اجتماعی می تواند یکی از مزیت های ازدواج فامیلی باشد که این امر می تواند مشکلات ناشی از تفاوت فرهنگی را به حداقل برساند. در نتیجه این تناسب نیز، ثبات زناشویی بین زوجین بیشتر خواهد بود.

  • شناخت

زمانی که دو فرد غریبه تصمیم به ازدواج با یکدیگر می گیرند، نیازمند مدت زمان زیادی هستند تا بتوانند به شناخت مطلوبی نسبت به هم و خانواده های یکدیگر پیدا کنند. در ازدواج با افراد غریبه گاهی پی بردن به سابقه خانوادگی فرد که ممکن است بر زندگی آینده زوجین تاثیر داشته باشد دشوار است، اما در ازدواج فامیلی چنین مشکلی وجود ندارد و خانواده ها یکدیگر را به خوبی می شناسند.

پیشنهاد مشاور: مراحل شناخت همسر در خواستگاری

  • انتقال ارزش های فرهنگی خانواده ها

این مسئله برای خانواده هایی مزیت حساب می شود که اهمیت زیادی به انتقال ارزش های خانوادگی به نسل های بعدشان می دهند. ازدواج فامیلی می تواند سبب محقق شدن این فرایند، یعنی انتقال و حفظ ارزش های خانوادگی به نسل های بعد شود. همچنین برخی معتقدند که ازدواج فامیلی می تواند سبب شود که اموال و دارایی ها، درون خانواده حفظ شود و به نسل های بعد انتقال یابد.

  • مذاکرات و گفت و گوی راحت تر و توافق بیشتر

گفت و گو در مورد میزان مهریه، جهیزیه، هزینه های عروسی و غیره از جمله مواردی هستند که در جلسات خواستگاری به آن ها پرداخته می شود.

این اتفاق بسیار شایع است که به دلیل تفاوت در رسومات و عرف خانوادگی و فرهنگی، به توافق رسیدن سر این مسائل بسیار دشوار باشد و حتی سبب ایجاد اختلاف و دلخوری هایی شود. ولی در ازدواج فامیلی توافق بر سر این مسائل بسیار راحت تر اتفاق می افتد و خانواده ها حرف همدیگر را بهتر می فهمند و سریع تر و با چالش کمتری به توافق می رسند و همین امر می تواند باعث پیشگیری از بروز بسیاری از مشکلات شود.

معایب ازدواج فامیلی

  • ایجاد بیماری های ژنتیکی در فرزندان

یکی از مهمترین معایب ازدواج فامیلی، ایجاد بیماری های ژنتیکی در فرزندان است و هرچقدر این نسبت خویشاوندی نزدیک تر باشد احتمال بروز بیماری های ژنتیکی بیشتر است. در واقع همین موضوع است که باعث شده است برخی از ایالت ها این ازدواج را به طور کلی منع و غیر قانونی اعلام کنند. 

وجود نقایص و اختلالات مادرزادی در این نوع از ازدواج بیشتر از دیگر ازدواج ها است و حتی اگر این نقایص ژنتیکی در فرزندان بروز پیدا نکنند در نسل های بعد احتمال بروز معلولیت وجود دارد.

  • دخالت و نقش بیشتر خانواده ها در زندگی زوجین

در این نوع ازدواج ها، دخالت خانواده ها در روند زندگی زوجین بیشتر است و می توان گفت که خانواده ها نقش پررنگ تری را ایفا می کنند. گاهی این دخالت ها از خانواده های دو طرف گسترده تر و فراتر می شود و حتی به کل اعضای فامیل کشیده می شود و همین امر می تواند سبب درماندگی زوجین شود.

ازدواج فامیلی

  • سخت تر بودن فرایند طلاق

همه ما می دانیم که هیچ تضمینی برای سازگاری و خوشبختی دو نفر کنار هم وجود ندارد و هیچکس نیست که از اتفاقات آینده خبر داشته باشد و هیچ فردی نمی تواند به طور حتم ادعا کند که امکان ندارد که با همسرش به اختلاف بخورد و مجبور به جدایی شود.

هر چند با تلاش برای کسب شناخت بیشتر و توجه به معیارها و ملاک های مناسب ازدواج احتمال طلاق و جدایی کم می شود، ولی احتمال آن صفر نیست. 

پیشنهاد مشاور: آیا باید در مورد ازدواج تان تجدید نظر کنید؟ | روانشناسی دوران نامزدی

حال شما تصور کنید که دو نفر که با یکدیگر ازدواج فامیلی داشته اند و با یکدیگر اختلاف دارند و به نوعی طلاق آن ها بهتر از ادامه زندگی مشترکشان با یکدیگر است، تصمیم به جدایی بگیرند، در این شرایط فرایند طلاق بسیار سخت تر خواهد بود و اختلاف زوجین به اختلاف بین خانواده ها نیز کشیده می شود و همین امر ممکن است سبب جدایی چند خانواده از یکدیگر شود. برخی از اقوام فامیل نیز ممکن است در اختلافات بین خانواده ها تحت فشار قرار بگیرند و ناخواسته در جایگاه قضاوت و جانبداری از یک طرف قرار بگیرند که همین امر اختلافات و دلخوری های خانوادگی را بیشتر می کند.

  • عدم تلاش برای کسب شناخت بیشتر

طی کردن دوران نامزدی 3 تا 6 ماهه، پیشنهادی است که روانشناسان برای کسب شناخت بیشتر و پی بردن به خلق و خوی یکدیگر به افرادی که قصد ازدواج با یکدیگر دارند، می دهند. درست است که در ازدواج فامیلی شناخت نسبت به یکدیگر وجود دارد اما این به معنای این نیست که لزوم وجود دوره نامزدی وجود ندارد. 

دو فرد هر چقدر هم که با یکدیگر آشنا باشند و نسبت به هم شناخت داشته باشند تا زمانی که به دیدگاه همسر به یکدیگر نگاه نکنند و سعی در بررسی میزان هماهنگی از نظر خلق و خوی یکدیگر نداشته باشند نمی توانند نسبت به اینکه می توانند زوج مناسبی برای یکدیگر باشند یا خیر مطمئن شوند. 

همچنین گاهی برخی از خصوصیات شخصیتی و ویژگی های خلقی به صورتی هستند که تا زمانی که با فرد ارتباط نزدیکی نداشته باشی نمی توانی به آن پی ببری و برای فهم آن، نیاز به تعامل بیشتر با فرد وجود دارد. 

در ازدواج فامیلی نوعی آرامش خاطر نسبت به اینکه فرد را به طور کامل می شناسیم وجود دارد و همین امر باعث می شود که فرایند ازدواج خیلی سریع اتفاق بیفتد و اهمیتی به طی کردن دوران نامزدی داده نشود و این مسئله می تواند ریسک ازدواج را بالا ببرد.

حال با توجه به شرح مزایا و معایب ازدواج فامیلی باید ببینم چه تصمیمی درست است و در برخورد با همچنین موردی باید چه کنیم؟

اولین راه این هستش که دیدگاه تعصبی خودمان را نسبت به این مسئله از بین ببریم و همانطور که پیش تر شرح داده شد نسبت به این مسئله تفکر سیاه و سفید نداشته باشیم. 

سعی کنیم دیدگاه منطقی داشته باشیم و اگر قصد داشتیم با فردی فامیل ازدواج کنیم سعی کنیم ضمن توجه به مزایای این نوع از ازدواج، به معایب آن نیز توجه کنیم و با رفتار آگاهانه ریسک ازدواج فامیلی را کمتر کنیم. 

برای این منظور (کاهش ریسک ازدواج فامیلی) چه کاری می توانیم انجام دهیم؟

  • آزمایش و مشاوره ژنتیک

همانطور که گفتیم خطر پایه بروز معلولیت ها و بیماری های ژنتیکی از جمله ناشنوایی، نابینایی، عقب ماندگی های ذهنی و بیماری های پوستی ارثی در ازدواج های معمول فامیلی، دو برابر ازدواج های غیر خویشاوندی است، بنابراین هیچ شک و شبهه ای برای لزوم مراجعه به مشاور ژنتیک و انجام آزمایش ژنتیک وجود ندارد و این مسئله بسیار مهم است که از تست های تشخیصی استاندارد استفاده شود. 

پیشنهاد مشاور:آیا برای ازدواج آمادگی دارید؟ + تست آمادگی برای ازدواج

مراجعه به مشاور ژنتیک بهتر است که قبل از ایجاد هرگونه وابستگی بین دختر و پسر انجام شود و همچنین بهتر است تا قبل از مشاوره ژنتیک، دیگر اقوام از تصمیم دو نفر برای ازدواج آگاه نشوند. چون در صورت تشخیص پزشک در مورد خطرناک بودن ازدواج دو فرد با یکدیگر و به هم خوردن ازدواج، ممکن است واکنش افراد فامیل و قضاوت هایی که می کنند باعث ایجاد تنش بین خانواده هایی شود که قصد وصلت با یکدیگر را داشتند و تاثیر این مسئله تا مدت ها باقی بماند. 

قبل از انجام آزمایش نیز نیاز است که خانواده ها با یکدیگر توافق و گفت و گو کنند و این مسئله را مشخص کنند که نتیجه آزمایش هرچه که بود بهتر است برخورد منطقی داشته باشند و عدم مصلحت ازدواج فرزندانشان با یکدیگر، نباید روی روابط خانوادگی شان تاثیر منفی بگذارد.

  • طی کردن دوره نامزدی

شاید در ازدواج فامیلی به اندازه ازدواج با فرد غریبه نیاز به طی کردن دوره نامزدی نباشد، ولی همانطور که گفتیم بی توجهی به این مسئله می تواند مشکلاتی را در آینده داشته باشد، بنابراین سعی کنید عجول نباشید و روند معمول را برای طی کردن مراسم های و مقدمات ازدواج طی کنید و قبل از عقد رسمی، حتما دوره ای را برای ملاقات های دو نفره در بیرون از منزل و گفتگو و تعامل با یکدیگر یعنی همان دوران نامزدی در نظر بگیرید.

  • مشاور ازدواج

همانطور که گفتیم ازدواج های فامیلی معایبی دارد که می تواند روی زندگی زوجین اثر منفی بسیاری بگذارد، آگاهی از مشکلات احتمالی و آشنایی با نحوه برخورد و رفتار صحیح در این شرایط اهمیت زیادی دارد که این امر با استفاده از مشاور پیش از ازدواج می تواند محقق شود، بنابراین مراجعه به مشاور ازدواج را جدی بگیرید و سعی کنید حتما این روند را طی کنید. 

با مراجعه به مرکز مشاوره ستاره ایرانیان و بهره مندی از خدمات مشاوره ای این مرکز و دریافت مشاوره حرفه ای از مشاوران متخصص و مجرب این مرکز می توانید ازدواجی آگاهانه داشته باشید و از زندگی زناشویی خود لذت ببرید.

شما به راحتی می توانید با مراکز برتر مشاوره ازدواج " مرکز مشاوره ازدواج ستاره " تماس حاصل کنید، رزرو وقت با مشاور از طریق شماره های 02122354282 و 02122247100 و  09035673050 و 09108347597 امکان پذیر است.