طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده یک چارچوب روانشناختی است که از تجربیات اولیه تروما، به ویژه آنهایی که شامل غفلت یا سوء استفاده هستند، ایجاد می شود. این طرحواره به صورت باور فراگیر مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن دیگران و اینکه دنیا مکانی متخاصم است، ظاهر می شود.
طرحواره بی اعتمادی و سوءاستفاده چیست؟
طرحواره معمولاً از روابط آزاردهنده در دوران کودکی ناشی می شود، جایی که افراد یاد می گیرند جهان را از طریق دریچه بی اعتمادی به دلیل تجارب بی توجهی، عاطفی، فیزیکی یا سوء استفاده جنسی درک کنند.
افراد دارای این طرحواره اغلب بر این باورند که افراد عمداً به آنها آسیب می رسانند یا از آنها سوء استفاده می کنند. آنها ممکن است دیگران را ذاتاً خودخواه ببینند و در تعاملات مختلف پیش بینی بدرفتاری کنند(منبع)(منبع).
طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده یک سیستم اعتقادی عمیقا ریشه دار است که از طریق تجربیات آسیب زا اولیه شکل گرفته است. شناخت علائم آن برای بهبودی ضروری است و به افراد این امکان را می‌دهد تا به دنبال کمک باشند و روابط سالم‌تری را در پیش‌برد ایجاد کنند(منبع)(منبع).
نشانه های طرحواره بی اعتمادی
- مشکل در اعتماد به دیگران: افراد اغلب برای اعتماد به نزدیکان خود تلاش می کنند، از ترس خیانت، حتی از طرف دوستان صمیمی.
- هوشیاری بیش از حد: برای تهدیدهای احتمالی یا نشانه های خیانت هوشیاری دائمی وجود دارد که منجر به این تصور می شود که دیگران دارای انگیزه های پنهانی هستند.
- مفروضات منفی: افراد دارای این طرحواره تمایل دارند دیگران را ذاتاً خودخواه ببینند و معتقدند از هر فرصتی برای ایجاد آسیب سوء استفاده می کنند.
- فاصله عاطفی: حفظ فاصله عاطفی در روابط امری رایج است که اغلب ناشی از ترس از آسیب پذیری و تحقیر احتمالی است.
- واکنش‌های پرخاشگرانه: زمانی که افراد احساس آسیب می‌کنند، ممکن است با پرخاشگری یا حالت تدافعی پاسخ دهند که ترس درونی و تجربیات گذشته آنها از بدرفتاری را منعکس می‌کند.
- موضع مطیعانه در روابط: علیرغم واکنش های پرخاشگرانه، ممکن است به دلیل ترس از سوء استفاده یا کنترل بیشتر، تمایل به اتخاذ نقش تسلیم در روابط وجود داشته باشد.
- پیشگویی خودکامه: این باور که دیگران با آنها بدرفتاری خواهند کرد، می تواند افراد را به ایجاد روابط با افراد بدرفتار سوق دهد و انتظارات منفی آنها را در مورد اعتماد تقویت کند(منبع)(منبع).
شناخت این علائم برای افرادی که ممکن است طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده را تجربه کنند ضروری است. درک این رفتارها می تواند روند بهبودی را تسهیل کند و به دنبال کمک حرفه ای برای ایجاد الگوهای رابطه سالم تر را تشویق کند(منبع)(منبع).
علت طرحواره بی اعتمادی چیست؟
- روابط آزاردهنده اولیه: کودکانی که آزار جسمی، عاطفی یا جنسی را از جانب مراقبین تجربه می کنند، این باور را درونی می کنند که جهان ناامن است و دیگران غیرقابل اعتماد هستند. این تجربیات منفی ادراکات آنها را از روابط در طول زندگی شکل می دهد.
- مراقبت غفلت‌آمیز: زمانی که مراقبان نتوانند نیازهای عاطفی کودک را برآورده کنند چه عمداً یا به دلیل مسائل خودشان ممکن است کودکان احساس ناتوانی کنند و نسبت به دیگران بی‌اعتماد شوند. این بی توجهی می تواند منجر به این باور شود که نیازهای آنها هرگز برآورده نمی شود و باعث ایجاد سوء ظن نسبت به دیگران می شود.
- چرخه سوء استفاده: اغلب، مراقبانی که با فرزندان خود بدرفتاری می کنند، ممکن است خودشان مورد آزار و اذیت قرار گرفته باشند که باعث تداوم چرخه بی اعتمادی و آسیب می شود. این الگوی نسلی می‌تواند این باور را تقویت کند که روابط ذاتاً خطرناک هستند.
- مراقبت بیش از حد در برابر تهدیدها: افراد دارای این طرحواره اغلب از تهدیدهای بالقوه در محیط خود آگاه می شوند. این حساسیت افزایش‌یافته می‌تواند ناشی از آسیب‌های گذشته باشد و باعث شود که حتی در موقعیت‌های خوب هم انتظار بدرفتاری داشته باشند.
- ترس از ناتوانی: تجارب ناتوانی در طول سال‌های شکل‌گیری می‌تواند منجر به ترس مزمن از بدرفتاری توسط افراد دارای قدرت یا روابط نزدیک شود. این ترس می تواند به صورت اجتناب از صمیمیت یا موضع تهاجمی در روابط ظاهر شود(منبع)(منبع).
طرحواره بی اعتمادی ریشه در تجربیات اولیه زندگی دارد که با سوء استفاده و غفلت مشخص می شود، و افراد را به ایجاد یک جهان بینی سوق می دهد که در آن اعتماد دشوار است و روابط به عنوان منابع بالقوه آسیب دیده می شود. درک این علل برای پرداختن به اثرات این طرحواره و بهبود آن بسیار مهم است(منبع)(منبع).
طرحواره بی اعتمادی و بد رفتاری
رابطه بین طرحواره بی اعتمادی و رفتار نادرست قابل توجه است، زیرا این دو عنصر اغلب با یکدیگر تعامل دارند و یکدیگر را تقویت می کنند.
طرحواره بی اعتمادی معمولاً از روابط سوءاستفاده یا غفلت اولیه سرچشمه می گیرد و افراد را به درونی کردن باورهایی مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن دیگران و اینکه دنیا مکانی خطرناک است سوق می دهد. این بی اعتمادی بنیادی می تواند افراد را مستعد رفتار نادرست به عنوان مکانیزم دفاعی در برابر تهدیدات درک شده کند.
افراد دارای طرحواره بی اعتمادی ممکن است زمانی که احساس خطر یا آسیب دیدگی می کنند، رفتار نادرست از خود نشان دهند. این می تواند به صورت پرخاشگری، کناره گیری یا رفتارهای دستکاری با هدف محافظت پیشگیرانه از خود در برابر آسیب درک شده ظاهر شود. چنین پاسخ هایی اغلب ریشه در ترس از آسیب پذیری و تمایل به بازپس گیری کنترل در روابط دارند.
طرحواره بی اعتمادی می تواند منجر به تشدید پاسخ های عاطفی مانند خشم و ترس شود، به ویژه زمانی که افراد متوجه خیانت یا آسیب دیگران شوند. این احساسات شدید می تواند باعث بروز رفتار نادرست به عنوان راهی برای مقابله یا بیان ناراحتی آنها شود.
افراد ممکن است دست به رفتار نادرستی بزنند که در نهایت باورهای بی اعتمادی آنها را تقویت می کند. به عنوان مثال، اگر فردی به صورت تدافعی یا تهاجمی عمل کند، ممکن است واکنش‌های منفی دیگران را برانگیزد و این باور او را مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن افراد تأیید کند و منجر به انزوا و درگیری بیشتر شود.
در درمان، افراد دارای طرحواره بی اعتمادی ممکن است برای ایجاد روابط قابل اعتماد با درمانگران تلاش کنند، که می تواند مانع از توانایی آنها در پرداختن به مسائل اساسی شود. این دشواری می‌تواند منجر به رفتار نادرست در محیط‌های درمانی، مانند مقاومت یا عدم انطباق شود، زیرا آنها با ترس خود از خیانت دست و پنجه نرم می‌کنند(منبع)(منبع).
تعامل بین طرحواره بی اعتمادی و رفتار نادرست، چرخه ای را ایجاد می کند که شکستن آن می تواند چالش برانگیز باشد. درک این رابطه برای مداخلات درمانی مؤثر با هدف بهبود طرحواره و رفتارهای ناسازگار مرتبط بسیار مهم است. پرداختن به این مسائل از طریق کمک حرفه ای می تواند روابط سالم تر و تنظیم عاطفی را در طول زمان تسهیل کند(منبع)(منبع).
طرحواره بی اعتمادی در رابطه
تأثیر طرحواره بی اعتمادی بر روابط عمیق و چندوجهی است و بر نحوه درک و تعامل افراد با دیگران تأثیر می گذارد.
افراد دارای طرحواره بی اعتمادی اغلب برای اعتماد به اطرافیان خود تلاش می کنند که منجر به تیرگی روابط می شود. آنها ممکن است خیانت یا آسیب را پیش بینی کنند، که می تواند مانع از ایجاد ارتباط عمیق با همسر، دوستان یا اعضای خانواده شود.
ترس فراگیر از رها شدن یا طرد شدن می تواند بر افکار و رفتارهای آنها مسلط شود. این ترس اغلب منجر به چسبیدن یا گوشه گیری می شود و حفظ روابط پایدار و رضایت بخش را به چالش می کشد.
کسانی که تحت تأثیر این طرحواره قرار می گیرند، اغلب در تنظیم احساسات خود با مشکل مواجه می شوند، که منجر به طغیان خشم یا غم در هنگام درک تهدید در روابط خود می شود. این نوسانات عاطفی می تواند چرخه ای از تعارض و سوء تفاهم با عزیزان ایجاد کند.
افراد ممکن است از موقعیت‌هایی که نیاز به باز بودن یا آسیب‌پذیری عاطفی دارند اجتناب کنند، زیرا می‌ترسند که چنین مواجهه‌ای منجر به خیانت شود. این اجتناب می تواند صمیمیت و ارتباط را مختل کند و در همسران خود احساس نارضایتی یا دوری ایجاد کند.
طرحواره بی اعتمادی می تواند بر سبک های ارتباطی تأثیر منفی بگذارد و منجر به سوء تفاهم و تفسیر نادرست در روابط شود. افراد ممکن است اعمال خوب را به اشتباه به عنوان نشانه های خیانت تلقی کنند و تعاملات را پیچیده تر کنند.
این باور که دیگران با آنها بدرفتاری خواهند کرد می تواند افراد را به رفتارهایی سوق دهد که واکنش های منفی دیگران را برانگیزد، بنابراین ترس آنها را تأیید می کند و باورهای بی اعتمادی آنها را تقویت می کند. این پویایی اغلب چرخه ای از درگیری و انزوا را تداوم می بخشد(منبع)(منبع).
طرحواره بی اعتمادی با پرورش بی اعتمادی، ترس، بی نظمی عاطفی و اجتناب از آسیب پذیری به طور قابل توجهی بر روابط بین فردی تأثیر می گذارد. درک این پویایی ها برای افرادی که به دنبال بهبود الگوهای ارتباطی خود هستند و برای درمانگرانی که برای حمایت از مراجع در غلبه بر این چالش ها تلاش می کنند، بسیار مهم است. پرداختن به طرحواره بی اعتمادی از طریق مداخلات درمانی می تواند به افراد کمک کند تا روابط سالم تری بر اساس اعتماد و ارتباطات باز ایجاد کنند(منبع)(منبع).
برای تماس با مرکز طرحواره درمانی و ارتباط با بهترین طرحواره درمان در تهران می توانید از شماره های 02122354282 و 02188422495 کمک بخواهید.
.png?m=thumb&w=20&h=20&q=high){kind=logo}
دیدگاه خود را بنویسید